Lidya Winkels kookboek

Lidya Winkel was een historica, gespecialiseerd in ondergrondse publicaties tijdens de tweede wereldoorlog, die in 1959 een tweede carrière begon als culinair publiciste. Onder meer met een rubriek in het Parool. Zij overleed als gevolg van een auto-ongeluk in 1964.
Uit haar nalatenschap werd in 1969, door Wina Born, een selectie gemaakt die uitmondde in dit kookboek. De meeste teksten dateren dus uit de late jaren ’50 en de vroege jaren 60.
Hier en daar klinkt dan ook nog duidelijk door hoe gedateerd dit kookboek na ca 60 jaar is. Onder meer in de aandacht voor goedkoop eten klinken de sobere tijden van de wederopbouw van de jaren ’50 door.
De uitleg over ve-tsin op blz. 57 is een goed voorbeeld. Ve-tsin wordt beschreven als een onbekend en duur product dat rijk is aan andere stoffen die uit soja worden geëxtraheerd (als lecithine). Tegenwoordig is de meeste commercieel verkrijgbare ve-tsin 100% zuiver en zeker niet duur.
Courgettes zijn nog exoten die mondjesmaat te koop zijn in Nederland. Winkel raadt de lezer aan ze zelf mee te brengen van vakantie. Ook het advies om olijfolie, als je die eens zou willen proberen, per maatje bij drogist of apotheek te halen klinkt niet als iets dat vandaag de dag nog mogelijk is. Het bevestigt wel de “angst” voor olijfolie die in de jaren ’60 nog heerste in Nederland.
Opmerkelijk ook dat het kennelijk nog nodig was om achter camembert tussen haken “kaas” toe te voegen.
Winkels alternatief voor Thousand Island Dressing met alleen mayonaise, ui en tabasco, is wel erg primitief.
In het recept voor selle de lotte wordt de onbekende zeeduivel vervangen door kabeljauw of koolvis. Dat doet geen recht aan het karakter van zeeduivel en leidt tot een voor andere vis veel te lange bereidingsduur.
De illustraties van Loes van Galen, deels geïnspireerd door ingrediënten maar steeds met een licht erotische invalshoek, zijn voor een kookboek uit de 60-er jaren gewaagd te noemen.
Ik heb bij een aantal recepten waarin bouillon wordt gebruikt aangegeven dat het vegetarische gerechten zijn. Dat is natuurlijk allen het geval als de gebruikte bouillon geen vleesbouillon is. Recepten waarin gelatine wordt gebruikt heb ik niet als vegetarisch gelabeld. Gebruik van een vegetarisch geleermiddel kan daarin verandering bewerkstelligen.
Tot slot: naast de recepten waarvoor de ingrediënten in aparte, typografisch herkenbare, lijstjes worden opgesomd staan ook in de lopende teksten per hoofdstuk recepten met vaak summiere aanduiding van de samenstelling. Een aantal daarvan heb ik meegenomen in de indexering maar ik sluit niet uit dat ik er een paar gemist heb.