Het groot fondue boek

Het groot fondue-boek van Toussie Salomonson is een kookboek maar ook een tijddocument. Bij het verschijnen van dit boek was fonduen, met name in restaurants, zeer populair. De gespecialiseerde horecagelegenheden waar kaas- en vleesfondue werd aangeboden probeerden als regel de sfeer van een après-ski-restaurant in één van de wintersportlanden na te bootsen waardopor je bij binnenkomst een duistere ruimte betrad, waarin walmen van verhitte sla-olie en brandende spiritus zich vermengden met ongeveer gelijke hoeveelheden sigarettenrook. Destijds populaire pijptabak kon aan dat mengsel nog enkele pikante nuances toevoegen.
Het door fondue geïnspireerde kookboek van Salomonson ademt de geest van die tijd. De soberheid van de naoorlogse jaren werd afgeschud en we mochten een beetje uit de band springen – maar wel met stijl-. Wat te denken van een kleding-advies om voor een champagneontbijt “iets heel moois” aantrekken “in de stijl en de kleur van de champagne” Ook de recepten worden omlijst met adviezen over presentatie, sfeer scheppen en suggesties die voor die tijd soms als enigszins “ondeugend” konden worden gezien. Ook is niet helder waarom de vochtige theedoek waarmee een pan in de oven wordt afgedekt “rood-geruit” moet zijn.
In het algemeen maakt het boek een slordige en haastige indruk. De wijze van noteren van de recepten is niet consistent, er is sprake van hinderlijke doublures (bv op blz. 59 twee maal hetzelfde recept voor aïoli} maar dan wel verschillend opgeschreven. Of op blz 32 het recept voor Engelse saus met als ingredient: Engelse saus.
Ook op de authenticiteit van een aantal recepten is kritiek mogelijk. Een goed voorbeeld is “Liptauer” op blz 74. Van oorsprong een Slowaaks gerecht op basis van schapenkaas en niet van hangop of kwark.
Er zijn nogal wat recepten waarin worcestershiresaus (meestal, maar niet altijd, aangeduid als Engelse saus) wordt gebruikt. Aangezien daarin ansjovis wordt gebruikt heb ik die consequent niet als vegetarisch of vegan gelabeld. Desgewenst zijn er ansjovisvrije versies van de saus te koop.
De keuken van de gerechten kan hoogstens worden afgeleid uit de naam (bv Zwitserse fondue). In alle andere gevallen is de verwijzing naar een nationale keuken gebeurd o.b.v. ervaring of afgeleid uit de gebruikte ingrediënten of. de bereidingswijze. In een fors aantal gevallen is uitgeweken naar het neutrale begrip “Internationaal” of, als het helemaal onduidelijk was, toegeschreven aan de auteur van het boek en dus als Nederlands gelabeld.
Suggesties voor gezellige avondjes en speciale ontbijten die bestaan uit combinaties van beschreven gerechten en de aankleding daarvan heb ik niet in de indexering meegenomen.
Laat je echter niet weerhouden door de tijdgeest en de zwakke punten van het boek. De meeste recepten deugen en zijn nog steeds bruikbaar.